تاریخچه قهوه ،کاوش ها و تحقیقات در ارتفاعات اتیوپی- جایی که قهوه به صورت طبیعی و وحشی رشد می کند- نشان میدهد که انسان بیش از هزاران سال از دانه های قهوه استفاده کرده است. دانه های قهوه به صورت خام برای قرن ها در اتیوپی و یمن به دلیل مغز گوشتی شیرین، جویده می شدند.
اوگاندایی ها زمانی متوجه دانه های خشک قهوه شدند اولین کاشفان و محققان اروپایی در مورد سرچشمه رود نیل تحقیق می کردند. دانه های سبز قهوه خرد و با چربی مخلوط شده، سپس به شکل توپ های کوچکی در می آمد که مسافران در مسافرت های طولانی آن را می خوردند.
قَهوه نوعی نوشیدنی رایج است که از دانه‌های بوداده و آسیاب‌شدهٔ گیاه قهوه به دست می‌آید. گیاه قهوه بومی مناطق نیمه‌گرمسیری آمریکا و برخی از جزایر جنوب و جنوب شرق آسیا است این گیاه از آفریقا به سایر نقاط جهان پراکنده شد و در حال حاضر در بیش از ۷۰ کشور کشت می‌شود که در درجهٔ اول مناطق استوایی آمریکا، جنوب شرقی آسیا، هند و آفریقاست، هنگام رسیدن میوهٔ گیاه قهوه، دانه‌های قهوه را برداشت و فرآوری می‌کنند. دانه‌های قهوهٔ خشک شده به درجات مختلف برشته می‌شوند، بسته به عطر و طعم مورد نظر، درجه‌بندی‌های مختلفی برای این محصول در نظر گرفته شده‌است، قهوه کمی اسیدی است و می‌تواند به علت داشتن کافئین بالا موجب تحریک انسان گردد.
داستان هایی در جنوب شبه جزیره عربستان درباره قهوه وجود دارد. جایی که اروپایی ها برای اولین بار گیاه قهوه کشت شده را یافتند. بازرگانان قدیمی با علم به اینکه چگونه خوردن دانه های قهوه، روی مردم تاثیر می گذارد،
قهوه عربی شدهٔ واژهٔ کفا یا کافا است که در اصل نام منطقه و شهری در جنوب غربی اتیوپی است که گیاه قهوه در ابتدا در آنجا یافت شده‌است، فرهنگ‌نویسان عرب می‌گویند واژهٔ قهوه در اصل نام نوعی شراب بوده‌است که بعدها نام این نوشیدنی شده و همچنین می‌گویند ریشهٔ این واژه، فعلِ «قها» به‌معنی بی‌اشتها بودن است؛ زیرا در گذشته تصور بر این بود که این مایع باعث بی‌اشتهایی می‌شود.
چندین گونه از درختچهٔ قهوه وجود دارد که دانه‌ها یا همان میوهٔ قهوه از آن‌ها استخراج می‌شود، دو گونهٔ اصلی تجاری بیشتر کشت می‌شود که یکی معروف به قهوهٔ عربیکا است که مورد توجه‌ترین گونه است و بومی ارتفاعات جنوب غربی اتیوپی و فلات بوما در جنوب شرقی سودان است و احتمالاً کوه مارسابیت در شمال کنیا می‌باشد، نوع دیگر گونهٔ قهوهٔ کانیفورا است که بومی نواحی غربی و مرکزی زیر صحرای آفریقا از گینه تا اوگاندا و سودان جنوبی می‌باشد، چندین گونهٔ دیگر هم وجود دارد که کمتر مطرح هستند از جمله لیبریکا،موریتیانا، راکیموسا و استنوفیلا
تمام گیاهان قهوه در خانوادهٔ بزرگ روناسیان قرار دارند که درخت و در حقیقت درختچه‌هایی همیشه سبز هستند که ممکن است تا ۵ متر رشد داشته باشند (۱۵ فوت)، برگ‌های درختچهٔ قهوه سبز تیره و براق می‌باشد و معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر (۴/۶ اینچ) طول و ۶ سانتی‌متر (۲/۴ اینچ) ممکن است گسترش داشته باشند، برگ‌ها اغلب ساده هستند و خوشه‌های گل به رنگ سفید معطر است، مادگی گیاه شامل تخمدان تحتانی است که مشخصهٔ روناسیان می‌باشد، گل‌ها اغلب بیضی شکل و اندازهٔ آن‌ها حدود ۱/۵ سانتی‌متر (۰/۶ اینچ) می‌باشد، میوهٔ نارس قهوه به رنگ سبز است و در ادامه تبدیل به رنگ زرد می‌شوند و در هنگام رسیدن تبدیل به رنگ قرمز می‌شوند، هر میوهٔ قهوه شامل دو دانه است و در ۵ تا ۱۰ در صد میوه‌ها تنها یک‌دانه وجود دارد.
انواع میوه‌های قهوه در گونهٔ عربیکا بین ۶ تا ۸ ماه می‌رسند و قابل چیدن هستند در حالی که در قهوهٔ روبوستا حدود ۹ تا ۱۱ ماه زمان می‌برد، میوه‌ها را معمولاً به کمک نور خورشید خشک می‌کنند اما روش‌های صنعتی هم برای این کار وجود دارد قهوهٔ عربیکا عمدتاً خودش گرده افشانی می‌کند و قهوهٔ کانیفورا و لیبریکا نیاز به پیوند دارند و باید رویشی تکثیر شوند از جمله قلمه زدن و پیوند و جوانه زدن که از روش‌های معمول تکثیر رویشی است.
تولید و پرورش قهوه در گوشه و کنار دنیا بصورت بیشماری وجود دارد و افراد بسیاری از این نوشیدنی بی‌نظیر به عنوان نوشیدنی اصلی روزانه‌ی خود استفاده می‌کنند . بنابراین اینکه قهوه پس از نفت به عنوان دومین کالای تجاری جهان به حساب می‌آید چندان تعجب آور نیست . در واقع قهوه به عنوان یکی از پر مصرف‌ترین نوشیدنی‌های جهان به حساب می‌آید و دانه‌های آن بصورت گسترده‌ای در همه‌جا یافت می‌شود . مصرف قهوه در سراسر دنیا به واحد تریلیون در سال می‌رسد . همچنین ۷۰ درصد از مصرف قهوه‌ی جهان مربوط به عربیکا و ۳۰ درصد از آن متعلق به روبوستا می‌باشد . البته در کشور ما مقدار مصرف روبوستا بیشتر از عربیکا می‌باشد .
سازمان بین‌المللی قهوه ( ICO ) طبق آخرین اطلاعات در ابتدای سال ۲۰۱۷ ، ده کشور برتر جهان براساس میزان تولید قهوه در سال ۲۰۱۶ را معرفی کرده است :
گواتمالا : ۲۲۴/۸۷۱ تُن تولید در سال
گواتمالا ۲۰۴/۰۰۰/۰۰۰ کیلوگرم دانه‌ی قهوه در سال ۲۰۱۵ تولید کرد و نسبت به تولید سال‌های گذشته‌اش نیز کیفیت خوب و ثابتی داشت . قهوه در گواتمالا در دمایی بین ۱۶ تا ۳۲ درجه‌ی سانتیگراد و در ارتفاعات ۵۰۰ تا ۵۰۰۰ متری از سطح دریا پرورش می‌یابد . گواتمالا به عنوان بیشترین تولید‌کننده‌ی قهوه در آمریکای مرکزی به حساب می‌آمد اما در سال ۲۰۱۱ هندوراس از گواتمالا سبقت گرفت .
مکزیک : ۲۵۷/۹۴۰ تُن تولید در سال
در سال ۲۰۱۵ تولید قهوه‌ی مکزیک به ۲۳۴/۰۰۰/۰۰۰ کیلوگرم رسید . یکی از بهترین قهوه‌های عربیکای جهان در این کشور تولید می‌شود و بخش عمده‌ای از صادرات به آمریکا را نیز تشکیل میدهد در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی بحران پرورش قهوه در مکزیک بوجود آمد و باعث شد قیمت قهوه‌های تولیدی این کشور افزایش یابد ، همچنین نظارت بر صادرات قهوه به خوبی کنترل نمی‌شد و این منجر به ناتوانی مکزیک در بازار تجاری قهوه در جهان شد که تا سال ۲۰۰۰ میلادی نیز این بحران ادامه داشت . اما احتیاج ثابت کشور آمریکا به واردات قهوه باعث شد بازار تجاری مکزیک نیز به تدریج بهبود یابد .
صادرات قهوه مکزیک در سال ۲۰۰۵ به ۱٫۷ میلیون بسته ( ۶۰ کیلوگرم ) رسید و در سال ۲۰۱۴ نیز این مقدار به ۴ میلیون افزایش یافت .
اوگاندا : ۳۱۴/۴۸۹ تُن تولید در سال
هنگامی که در مورد پرورش قهوه فکر می‌کنید شاید نام اوگاندا هیچوقت به ذهن شما خطور نکند ! اما این کشور ۲۸۵/۳۰۰/۰۰۰ کیلوگرم در سال ۲۰۱۵ تولید قهوه داشته است که در آفریقا جزو بالاترین صادرکنندگان قهوه در جهان به شمار می‌رود . اوگاندا در سال ۲۰۱۵ جای مکزیک را در این رتبه‌بندی گرفت و رتبه‌ی هشتم را به خود اخصاص داد . در این کشور هر دو گونه‌ی روبوستا و عربیکا به خوبی پرورش می‌یابد .قهوه قسمت مهمی از اقتصاد اوگاندا را تشکیل میدهد و افراد زیادی در صنعت قهوه‌ی این کشور مشغول به کار هستند .
هندوراس : ۳۸۰/۲۹۶ تُن تولید در سال
هندوراس ۳۴۵/۰۰۰/۰۰۰ کیلوگرم تولید قهوه در سال ۲۰۱۵ داشته است که تقریبا با برداشت قهوه‌ی هندوراس در سال ۲۰۱۱ که ۳۵۴/۱۸۰ کیلوگرم بوده ، برابری داشته است . با این وجود برند این کشور هنوز در سراسر جهان به خوبی شناخته نشده است ، در حالیکه برندهای کشورهایی مانند کلمبیا و اتیوپی برای اکثر مردم شناخته شده است اما از قهوه هندوراس اکثرا در قهوه‌های ترکیبی استفاده می‌شود و در بین مصرف کنندگان افراد کمتری با برند این کشور آشنایی دارند .
با این حال قهوه همچنان به عنوان بخش مهمی از اقتصاد هندوراس محسوب می‌شود و تعداد زیادی از مردم این کشور از این طریق کسب درآمد می‌کنند .
هندوستان : ۳۸۵/۷۸۶ تُن تولید در سال
ممکن است اینطور به نظر برسد که هندوستان در پرورش قهوه و حضور در بازار تجاری آن نقش چندانی ندارد . اما در واقع میزان تولید قهوه‌ی این کشور در سال ۲۰۱۵ به رقم بالای ۳۴۹/۹۸۰/۰۰۰ کیلوگرم رسید . اکثر قهوه‌های این کشور در تپه‌های جنوبی این کشور تولید می‌شود . دانه‌های قهوه در شرایط باد و بارندگی‌های موسمی رشد می‌کنند و اغلب در کنار ادویه‌هایی مانند هل و دارچین پرورش می‌یابند به همین دلیل طعم و رایحهای تند دارند . در سال ۲۰۰۴ برند قهوه‌ی Tata در مسابقاتی بین‌المللی موفق به دریافت ۳ مدال طلا شد . ۸۰ درصد از قهوه‌های تولیدی کشور هندوستان صادر می‌شود و خریداران اصلی این قهوه کشورهای اروپایی و روسیه می‌باشند .
اتیوپی : ۴۲۳/۲۸۷ تُن تولید در سال
اتیوپی با تولید ۳۸۴/۰۰۰/۰۰۰ کیلوگرم در سال ۲۰۱۵ یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سالانه‌ی قهوه در جهان می‌باشد . این کشور از نظر جغرافیایی به عنوان خاستگاه معروف‌ترین قهوه‌ی سراسر جهان یعنی عربیکا به حساب می‌آید . از نظر اقتصادی نیز چیزی حدود ۲۸ درصد از صادرات این کشور مربوط به قهوه می‌باشد و تقریبا ۱۵ هزار از شهروندان اتیوپی در بخش‌های مختلف تولیدات قهوه مشغول به کار هستند .
اتیوپی فرهنگی غنی در قهوه دارد . چیزی حدود ۱۱۰۰ سال که کشت قهوه دراین کشور وجود دارد ، البته در ابتدا پرورش قهوه موفق نبوده است اما با گذشت زمان و آگاهی بیشتر در این زمینه تولید قهوه با کیفیت نیز به تدریج گسترش یافت . Harar ، Limu ، Sidamo و Yirgacheffe برندهای شناخته شده‌‌ی قهوه عربیکای اتیوپی هستند که حق امتیاز آن به طور اختصاصی متعلق به دولت اتیوپی می‌باشد .
اندونزی : ۸۱۴/۶۲۹ تُن تولید در سال
تولید قهوه‌ی کشور اندونزی در سال ۲۰۱۵ بیش از ۶۶۰/۰۰۰/۰۰۰ کیلوگرم بوده است . در کنار تولید زیاد قهوه در هر سال ، کیفیت قهوه‌های اندونزی نیز بسیار خوب می‌باشد . اگرچه کیفیت قهوه‌های روبوستای اندونزی نسبت به عربیکا به دلیل شرایط اقلیمی اندکی پایین‌تر می‌باشد اما همین مقدار نسبت به بسیاری از قهوه‌های دیگر بالاتر است . بطور کلی مناطق جغرافیایی اندونزی به دلیل نزدیکی به خط استوا نواحی بسیار مناسبی برای کشت و پرورش قهوه می‌باشند .
تولید قهوه برای نخستین بار توسط استعمارگران آلمانی در کشور اندونزی صورت گرفت اما بعدها توسط خود مردم اندونزی ادامه یافت . چیزی حدود ۱ میلیون هکتار از نواحی مختلف کشور اندونزی را مزارع پرورش قهوه تشکیل می‌دهند .
یکی از با کیفیت‌ترین قهوه‌های اندونزی قهوه‌ی Kopi Luwak می‌باشد که در سراسر جهان مشهور است . قیمت این قهوه به دلیل شیوه‌ی منحصر به فرد پرورش آن گران است .
palm civit نام حیوانی است که ظاهری شبیه به گربه دارد و در جنگل‌های جنوب شرقی آسیا زندگی می‌کند . این حیوان میوه‌های درخت قهوه در مرحله‌ای که هنوز دانه‌های درون میوه‌ی قهوه سفت و سخت نشده است را مصرف می‌کند ، سپس توسط مایعی که توسط این حیوان برای هضم میوه‌ی قهوه تولید می‌شود گوشت میوه قهوه هظم و دانه باقی متنده دفع می‌شود و جمع‌آوری شده ، تمیز می‌شود و تحت عنوان قهوه‌ی Kopi Luwak با قیمت بالایی به فروش می‌رسد . از این قهوه حدود ۵۰۰ کیلوگرم در هر سال تولید می‌شود و قیمت هر فنجان این قهوه نزدیک به ۱۰۰ دلار می‌باشد !
کلمبیا : ۸۹۲/۸۷۱ تُن تولید در سال
قهوه‌ی کلمبیا در سراسر جهان مشهور است و یکی از خوش طعم‌ترین قهوه‌ها همراه با رایحهای مطبوع را تولید می‌کند . البته در بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۰ شرایط اقلیمی مناطق مختلف کلمبیا به دلیل افزایش تدریجی دما و کمبود بارش به عنوان یک شاخص منفی در قهوه‌های کلمبیا تاثیرگذار بوده است . سالیان زیادی کلمبیا پس از برزیل جایگاه دوم بیشترین تولید قهوه‌ی جهان را در اختیار داشت اما به دلیل گسترش سریع تولید و پرورش قهوه در ویتنام ، تولید قهوه‌ی کلمبیا به جایگاه سوم تنزل پیدا کرد . علیرغم تاثیرات اقلیمی منفی ، کلمبیا ۸۱۰/۰۰۰/۰۰۰ کیلوگرم تولید قهوه در سال ۲۰۱۵ داشته است . کلمبیا نقش کلیدی و مهمی در بازار قهوه دنیا ایفا می‌کند .
ویتنام : ۱/۸۱۸/۸۱۱ تُن تولید در سال
بسیاری از افراد با قهوه‌های ویتنام آشنایی دارند . در واقع ویتنام در زمینه‌ی تولید قهوه رتبه‌ی دوم جهان را در اختیار دارد و در سال ۲۰۱۵ به تنهایی ۱/۶۵۰/۰۰۰/۰۰۰ کیلوگرم قهوه تولید کرده است . با وجود جنگی که چندین سال در ویتنام جریان داشت و تا دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی نیز طول کشید اما در طول مدت جنگ و پس از آن ، قهوه همچنان به عنوان بخش عظیمی از صنعت قهوه‌ی ویتنام به حساب می‌آمد . میزان تولید قهوه‌ی ویتنام در سال ۱۹۷۵ تنها ۶/۰۰۰ تُن بود اما این مقدار به سرعت گسترش پیدا کرد و امروز به حدود ۲ میلیون در سال رسیده است . صادرات قهوه ویتنام به سراسر جهان بسیار بالاست و تولید قهوه‌ی ویتنام نیز به قدری گسترش یافته است که هم اکنون جایگاه دوم به این کشور اختصاص یافته است .
برزیل : ۲/۸۵۹/۵۰۲ تُن تولید در سال
و در نهایت برزیل ، بزرگترین تولید کننده‌ی قهوه در جهان !
در سال ۲۰۱۴ برزیل رقم سرسام‌آور ۲/۵۹۴/۱۰۰/۰۰۰ کیلوگرم قهوه روانه‌ی بازار کرده است . البته این دستاورد جدیدی برای برزیل نیست ، این کشور بیش از ۱۵۰ سال است که به عنوان صدرنشین تولید قهوه‌ی جهان به حساب می‌آید .مزارع پرورش قهوه بیش از ۲۷/۰۰۰ متر مربع از خاک این کشور را پوشانده است و اکثر این مناطق در شهرهای Gerais Minas ،Sao Paulo و Parana قرار دارند . این سه شهر در جنوبی‌ترین بخش‌های برزیل قرار دارند جایی که شرایط اقلیمی و دمایی برای کشت و پرورش قهوه بسیار مناسب می‌باشد .
قهوه‌ی برزیل همچنین نسبت به دیگر کشورها یک تفاوت عمده دارد . در مراحل فرآوری قهوه در برزیل از روش پردازش خشک ( Dry Process ) استفاده می‌شود به این صورت که میوه‌های قهوه در معرض نور مستقیم خورشید خشک می‌شوند . در حالیکه در اکثر کشورها از روش پردازش خیس ( Wet Process ) استفاده می‌شود .
